Online terapi ve danışmanlık hizmeti sunan uzmanların kişiliğin online iletişimlerde nasıl ortaya konulabileceğine dair bilgi sahibi olmalarında fayda var. Bu nedenle konuyla ilgili çalışmalardan özetleri yayınlanın uygun olduğunu düşünüyorum. Aşağıda bu konuyla ilgili olarak Marriott ve Buchanan’ın 2014 yılında yayınlanan araştırmalarının özetini aktarıyorum.
Online Kişilik
Teorisyenler insanların “gerçek kendilik”lerini online olarak daha kolay ifade edebildiklerini ileri sürmüşlerdir. Bu online araştırmaya katılan 523 katılımcı arasında, “Utangaçlık” kişilik özelliği online “gerçek ben” ile pozitif olarak ilişkili iken, “özdenetim” kişilik özelliği online kendilik ile negatif olarak ilişkili bulunmuştur. Dışadönüklük Utangaçlık üzerinden dolaylı olarak online kednilikle pozitif olarak ilişkilidir. Nevrotisizm kısmen utangaçlık üzerinden online kendilikle pozitif olarak ilişkilidir. Araştırmaya katılan deneklerin 107 online ve offline arkadaşlarına deneklerin kişilik özelliklerini değerlendirmeleri istenmiştir. Hem denekler hem de gözlemcileri olan arkadaşları tarafından offline ilişkilerin daha yakın olduğu ifade edilmiştir. Bununla birlikte “Gerçek Ben”lerini online ortaya koyabildiklerini söyleyen katılımcılar, gerçek kendiliklerini offline olarak konumlandıran deneklere kıyasla online arkadaşlarına kendilerini daha yakın hissettiklerini bildirmişlerdir. Kişiliğin online iletişimlerde mi yoksa offline iletişimlerde mi daha iyi ortaya konulduğunu test edebilmek için, deneklerin kişilikleriyle ilgili gözlemci değerlendirmeleri karşılaştırılmıştır. Hem online hem de offline gözlemcilerin “Dışadönüklük”, “Yumuşak Başlılık”, “Özdenetim” kişilik özellikleri açısından yaptıkları değerlendirmeler deneklerin kendi kişilik özellikleriyle ilgili yaptıkları değerlendirmelerle korele bulunmuştur. Ancak, yalnızca offline gözlemcilerin “Nevrotizm” değerlendirmeleri deneklerin kendileriyle ilgili değerlendirmesiyle korele bulunmuştur. “Nevrotizm” dışında, online ve offline gözlemcilerle deneğin kendisinin kişilik değerlendirmeleri benzerdir. Bu çalışmada kendiliğin online sunumunun daha gerçek olduğu görüşünü destekleyen bir veri ortaya konulamadı. Hatta “nevrotizm” kendini offline olarak daha çok göstermektedir. (Tamsin C. Marriott; Tom Buchanan. The true self online: Personality correlates of preference for self-expression online, and observer ratings of personality online and offline. Computers in Human Behavior. Volume 32, March 2014, Pages 171-177.”
Nevrotizm nedir?
Horzum ve ardaşlarının makalesinde Nevrotizm kişilik özelliği şu şekilde özetlenmiştir: “Bireyin duygusal dengesinin olup olmadığını ifade eder. Nörotizm diğer bir deyişle duygusal dengesizlik, kaygı, depresyon ve öfke gibi olumsuz duyguları yaşamaya daha eğilimli olmayı ifade eder. Nörotik bireyler kaygı yaşamaya daha fazla eğilimli olma ile karakterize edilirler. Bunun tam tersi duygusal dengeli bireyler ise rahat ve sakin kişilerdir. Nörotizm düzeyi yüksek olan bireyler sıklıkla kendilerini endişeli, huzursuz, üzgün hissedip stres ile zayıf baş etme gücüne sahip kimselerdir. Nörotizm düzeyi düşük olan kimseler ise dengeli, sakin ve iyi bir stres yönetme becerisine sahip kimselerdir.” (Horzum, M. B., Ayas, T. ve Padır, M. A. (2017). Beş Faktör Kişilik Ölçeğinin Türk Kültürüne Uyarlanması. Sakarya University Journal of Education, 7(2), 398-408.)